Według najpopularniejszej definicji pamięć jest zdolnością do przechowywania i odtwarzania wcześniej przyswojonych informacji. Dzieli się ją na krótko- i długotrwałą. W uproszczeniu, pamięć krótkotrwała obejmuje wydarzenia bieżące, które po upływie pewnego czasu zostaną zapomniane lub przekazane do pamięci długotrwałej. Tam zaś, przy prawidłowym funkcjonowaniu pamięci, powinny być przechowywane trwale. To jak długo dana informacja pozostaje w naszej pamięci zależy od wielu czynników, między innymi od natężenia emocji, które towarzyszyły jej przyswajaniu.
Nie jest zaskoczeniem, że wraz z wiekiem pamięć osłabia się. Za przyczynę tego zjawiska uznaje się ubytek tkanki mózgowej i ilości połączeń neuronalnych. Jednak najnowsze badania pokazują, że nie każdy z jej obszarów starzeje się jednakowo. Pamięć krótkotrwała jest bowiem o wiele bardziej wrażliwa na upływ czasu niż pamięć długotrwała. W praktyce oznacza to, że osobie starszej łatwiej jest przypomnieć sobie imię koleżanki ze szkolnych lat niż wydarzenia z poprzedniego rozdziału czytanej właśnie książki. Ten fakt ma również istotne znaczenie dla uczenia się i powoduje, że starszym osobom trudnej jest przyswajać nowe informacje, za to te nabyte dawniej utrzymują się w pamięci bez zmian. Nie oznacza to oczywiście, że pamięć długotrwała nie ulega pogorszeniu wraz z wiekiem, jednak ten proces jest mniej dokuczliwy i słabiej zauważalny. Wiek odciska swoje piętno również na tak zwanej pamięci prospektywnej, czyli dotyczącej przyszłości. Seniorzy o wiele częściej niż ludzie młodzi mogą zapominać na przykład o umówionej wizycie u lekarza.
Nie możemy zatrzymać czasu, ale na szczęście możemy spowolnić starzenie się mózgu i to w prosty i przyjemny sposób. Po pierwsze, warto ćwiczyć pamięć rozwiązując krzyżówki lub rebusy, układając puzzle lub zapraszając znajomego na partię szachów. Czytanie książek, gazet, a także gra w „memory” to świetny trening dla pamięci krótkotrwałej. Dbając dodatkowo o regularną aktywność na świeżym powietrzu oraz o zdrową i zbilansowaną dietę, bogatą w witaminy i dobre tłuszcze zadbamy nie tylko o sprawność intelektualną, ale też o zdrowie fizyczne. Sięgajmy chętnie po orzechy, bo nie bez powodu przypominają one swoim kształtem mózg.
Na koniec należy wspomnieć, że choć pogarszanie się pamięci z wiekiem jest zjawiskiem naturalnym, warto zachować czujność, bowiem może być to objaw poważnych chorób, takich jak choroba Alzheimera lub demencja. Zapominanie wydarzeń, które miały miejsce przed kilkunastoma minutami, gubienie się i problemy z odnalezieniem drogi do domu, zapominanie ważnych imion lub podstawowych, często używanych słów są powodem do niepokoju. W takiej sytuacji należy poszukać pomocy specjalisty.
